Tónsnillingaþættir: Mozart

Theódór Árnason

• Publisher: SAGA Egmont
• Year: 2022
• eBook ISBN: 9788728037461
• Topic: Media & Performing Arts
• Subtopic: Music

Wolfgang Mozart er eitt þekktasta nafn tónlistasögunnar. Mozart var undrabarn og vann fyrir sér og fjölskyldu sinni áður en hann komst á táningsár. Tónlist hans er vel þekkt í dag, verk hans eru notuð í afþreyingu fyrir börn jafnt sem fullorðna og sumir vilja meina að börn verði gáfaðari á því að hlusta á Mozart. Serían fjallar um helstu tónsnillinga allt frá árunum 1525-1907. Hún er byggð á skrifum Theodórs Árnasonar sem var íslenskur tónlistarmaður. Fjallað er um líf tónskálda og verk þeirra. Bókin kom fyrst út árið 1966.

Wolfgang Amadé Mozart

1756—1791

H ANN hét raunar fullu nafni Jóhannes Chrysotomus Wolfgang Þeofilus, en skrifaði sig ætíð Wolfgang Amadé. Síðara nafnið er hin franska mynd latneska nafnsins Amadæus, sem þýðir, „sá, sem guðirnir elska“ eins og gríska nafnið Þeofilus. Mozart var fæddur í Salzburg í Alpafjöllum Austurríkis 27. jan. 1756. Faðir hans, Leopold Mozart, var maður vel mentaður. Hann hafði upphaflega stundað lögfræðinám, en horfið frá því og síðan gefið sig að tónlist. Hann varð allmikils metinn tónfræðingur, var ágætur fiðluleikari og tónskáld, og um þær mundir, sem Wolfgang fæddist, gegndi hann hljómsveitarstjórastarfi við hirð erkibiskupsins í Salzburg, en fékst auk þess mikið við kenslu. — Móðir Wolfgangs var vel ættuð og greind kona. Hún hét Anna María Pertlin, var ástrík móðir og eiginkona og ráðdeildarsöm húsmóðir. Eina dóttur áttu þau hjón, sem hét María Anna og var kölluð Nannerl, og var hún nokkuð eldri en Wolfgang. Heimili Mozarts fjölskyldunnar var annálað fyrirmyndar- og regluheimili um alla hluti og voru þó efnin jafnan lítil, því að það vildi við brenna þá eigi síður en nú, að bág væru kjör hljómlistarmanna og þó öllu erfiðari en nú gerist.

En Wolfgang litli átti því láni að fagna, að alast upp í hollu, andlegu andrúmslofti, og réði það auðvitað miklu um það, hve vel döfnuðu og fengu notið sín hinar frábæru gáfur hans og hæfileikar og hver maður hann varð, þegar fram liðu stundir.

Það, sem fært hefir verið í letur um bernskuár Wolfgang Mozarts, er miklu líkara fögru og skemtilegu ævintýri en raunveruleik. Sögurnar sumar, sem af honum eru sagðar, frá þeim árum, þykja harla ótrúlegar. En jafnvel þær, sem ótrúlegastar þykja, byggjast á skriflegum og prentuðum skilríkjum, sem enn eru til og flest eru geymd á einum stað, sem sé í Mozarts-safninu í Salzburg.

Það er sagt, að Wolfgang hafi verið tæpra fjögra ára, þegar hann lék sér að því að hafa eftir systur sinni, Nannerl, æfingar þær og smálög, sem hún var að fást við á slaghörpuna. Þegar faðir hans tók fyrst eftir þessu og fór að segja honum til, sem hann taldi þó fremur til gamans en gagns þá, því Wolfgang litli var svo smáhentur, að hann náði tæplega yfir fjóra „tangenta“ eða lykla á hljómborðinu, — þá rak hann í rogastanz yfir því, hve ótrúlega fljótur snáðinn litli var að ráða við viðfangsefnin, og glöggur var skilningur hans á því, sem honum var sagt, og það leið ekki á löngu, að hann bæri af Nannerl, sem þó var eldri, eins og áður er sagt, og gædd ágætum hæfileikum.

Mozart hinn eldri lét þá ekki standa á því að reyna að glæða þessa gáfu, sem hann þóttist finna hjá drengnum sínum og temja hana svo vel, sem bezt mætti verða. Og til þess að geta gefið sig óskiftur að þessu verkefni, sagði hann nú lausu starfi sinu við hljómsveit erkibiskupsins. Naut hann til þess fulltingis og nokkurs styrks Herbensteins nokkurs greifa, sem var vinur hans og aðdáandi, og reyndist honum jafnan haukur í horni.

Honum var það að visu ekki óljúft, að þurfa ekki að eiga frekari mök við erkibiskup þenna, sem jafnan hafði sýnt honum og öðrurn listamönnum, sem voru í þjónustu hans, hina megnustu lítilsvirðingu og ruddaskap. Þetta var þó nokkur áhætta og mikil fórnfýsi, en lýsir óvenju næmum skilningi á því, hve mikils er um það vert að vandað sé uppeldi barna.

Og eftir því sem séð verður, hefir Leopold...

Table of contents

• Tónsnillingaþættir
• Copyright
• Wolfgang Amadé Mozart
• Um Tónsnillingaþættir: Mozart