Tónsnillingaþættir: Händel

Theódór Árnason

• Publisher: SAGA Egmont
• Year: 2022
• eBook ISBN: 9788728037492
• Topic: Media & Performing Arts
• Subtopic: Music

Georg Friedrick Handel fæddist árið 1685 í Halle í Þýskalandi. Faðir Handel kom honum í nám hjá organistanum við dómkirkjuna í Halle, ferill hans sem organisti hófst því þegar hann var enn á grunnskólaaldri. Handel varð að ævintýragjörnum fullorðnum manni sem kom víða við á sinni ævi. Á einungis þremur áratugum tókst honum að semja yfir 40 óperuverk. Hans frægasta verk er óperan Messiah.Serían fjallar um helstu tónsnillinga allt frá árunum 1525-1907. Hún er byggð á skrifum Theodórs Árnasonar sem var íslenskur tónlistarmaður. Fjallað er um líf tónskálda og verk þeirra. Bókin kom fyrst út árið 1966.

Georg Friedrich Händel

1685—1759

Á RIÐ 1685 er merkisár í tónlistarsögunni. Það ár fæddust tveir hinna merkustu og mikilvirkustu tónskálda, sem uppi hafa verið, báðir í Þýzkalandi, þeir Bach og Händel. Báðir voru þeir frábærir orgelsnillingar og mikið um það deilt á öllum tímum síðan, hvor þeirra mundi hafa verið snjallari. Báðir voru þeir fádæma miklir eljumenn og létu eftir sig tónsmíðar í hundraðatali. Bach var fyrst og fremst kirkjunnar maður, stranglega Lútherskur og helgaði kirkjunni flestar tónsmíðar sinar. En Händel var heimsins maður og samdi söngleiki og annað því um likt, sem heiminum mátti til gamans verða. Fyrir kirkjuna samdi hann þó lika ódauðleg verk. Báðir settu þeir sér hátt takmark og sintu köllun sinni af alvöru og einlægni og hetjulund. Það var fjarri því, að hægt væri að segja um Händel, að hann væri trúaður maður, eins og Bach, en hann gat þó sagt í fullkominni einlægni, það sem eftir honum er haft: „Ég held, að ég hafi séð fyrir mér alla himnana og drottinn sjálfan.“ Þetta var, þegar hann var að semja hið mikla oratorium „Messías“.

En lífsferill þessara tveggja manna var harla ólíkur.

Bach var jafnan fátækur, þó að hann eða hans fólk liði aldrei beinlínis skort. Hann var tvíkvæntur, kom upp nítján börnum og stundaði skyldustörf sin af kostgæfni, meðan honum entist aldur til, og sjaldan mjög fjarri fæðingarstað sínum.

Händel kvæntist hinsvegar aldrei, hann var æfintýramaður og leitaði sér fjár og frama hvar sem hann hélt að slíkra gæða væri að vænta. Hann græddi of fjár og tapaði því aftur, — varð t. d. tvisvar sinnum gjaldþrota. Hann var tignaður sem konungur, en var þó öðru hvoru hrint af stóli. Bach samdi tónsmíðarnar sjálfum sér til sálarhægðar og fáeinum aðdáendum, en Händel samdi tónsmíðarnar fyrir heiminn og líðandi stund. Og svo er loks þetta, sem líklega hefði átt að nefna fyrst: Bach var kominn af gamalli og þróttmikilli tónlistamanna-ætt, en Händel var í heiminn borinn á heimili, þar sem fólkið vissi ekki hvað tónlist var.

Georg Friedrich Händel var fæddur í Halle í Þýzkalandi, hinn 23. febrúar 1685. Faðir hans, Georg Händel, var ákaflega virðulegur maður. Hann var að visu rakari, en nefndi sig „Chirugus“ eða skurðlækni, og hann komst jafnvel svo hátt upp í mannfélagsstigann, að hann vildi láta titla sig „Furstlich sächsischer und kurfurstlich brandenburgischer Kammerdiener und Leibchirug.“ Það var hvorki meira né minna! Og Georg Händel var í miklu áliti í Halle. Einkum var hann frægur fyrir tvær „læknis“-aðgerðir, sem vel höfðu tekist og ekki var þagað yfir: Hann hafði „læknað“ handlegg á hertoga nokkrum, sem farið hafði úr liði, og fengið það vel borgað og mikið hrós í ofanálag. Og ennfremur hafði hann bjargað manni, sem verið hafði svo ótrúlega óaðgætinn að gleipa borðhníf.

Georg Händel var tvíkvæntur og eignaðist hann Georg Friedrich með seinni konu sinni, Dorotheu Taust, sem v...

Table of contents

• Tónsnillingaþættir
• Copyright
• Georg Friedrich Händel
• Um Tónsnillingaþættir: Händel