Teatro Pulitikal

Malou Jacob

• Publisher: Anvil Publishing, Inc.
• eBook ISBN: 9789712727436
• Topic: Literature
• Subtopic: Drama
• Index: Literature

A collection of five plays by award-winning writer Malou Jacob: Juan Tamban, Macli-ing, Pepe, Anatomiya ng Korupsyon (Anatomy of Corruption), Pulitika ng Buhay at Pag-Ibig The Politics of Life and Love ). Includes reviews of stagings. Text in Filipino.

ANG BATA AY DAPAT AKAYIN.

SIYA AY WALANG MALAY.

SA MGA MAPAGSAMANTALANG PUWERSA NG LIPUNAN,

SIYA AY WALANG KALABAN-LABAN.

I didn’t know I was going to write JUAN TAMBAN. In the first place, I didn’t want to write about children. Childhood was not so pleasant for me. I felt that maybe I was not ready for it. But the topic had a soft spot, and it was very interesting—a child, neglected, an orphan. Besides, sooner or later, I’d have to write about that stage in life—I might as well do it. So I took the task and did the initial studies.

I really got attracted to the character of Estong—the helplessness of a child. These are my very personal feelings about children. The part of your life when other people should be responsible for you.

JUAN TAMBAN

Mga Tauhan:

Juan

Marina

Mang Tino

Mr. De Leon

Aling Lucia

Mike

Ale

Huwes

Mr. Torres

Mrs. Torres

Gina

Margie

Rey

Jun

Mang Johnny

Mr. Velasquez

Mga Bata/Antonio/Lito

Mga Pulis

Ilang Tinedyer/Mga Istambay/Boy 1/Boy 2

Mga Doktor/Mga Abogado

Mga Atendant/Mga Interno

Mga Manggagawa/Mga Tindero’t Tindera

Babae 1, 2, 3, 4

Mang Nando

Mag-asawa

Fatima

Jaime

Nagwagi sa National Book Awards, Palanca Memorial Awards for Literature, at sa UNESCO ITI Venezuela Playwriting Competition

TAGPO 1

Biglang magbubukas ang ilaw sa kalagitnaan ng Quiapo, Biyernes ng Hapon. May ilang miyembro ng KORO ang lalakad patungo sa kanilang mga bangko; galing sa simbahan, galing sa pamamasyal, galing sa pamamalengke at iba pa. Maglalabo-labo ang tunog at ingay ng Quiapo, parang karnabal: sigaw ng mga konduktor ng mga sasakyan, sigaw ng mga nagtitinda ng sigarilyo, kandila, sweepstakes, at iba pa; mabilis at malamakinang boses ng manghuhula, boses ng isang babaeng nagkukumpisal at paring nagpapatawad; kantahang wala sa tono at damdamin, sa loob ng simbahan.

Mangingibabaw ang sigaw ng isang bata at mabilis na pagpukpok ng patpat sa dalang malaking lata. May palamuti ang kanyang ulo’t katawan.

BATA: (Habang nililibot ang buong entablado.) Panoorin! Panoorin!

Panoorin ang pinakasikat na salamangkero ng Sta. Ana!

Halina kayo! Huwag magmadali, huwag munang umuwi.

Hindi ninyo panghihinayangan ang mga susunod na sandali.

Halina kayo! Halina kayo! Panoorin! Panoorin!

Panoorin ang pinakasigang salamangkero ng Sta. Ana!

Panoorin si Juan Tamban! Sa kanyang kauna-unahang pagpapalabas!

Ito lamang ang pagkakataon ninyong mapanood siya.

Huwag magmadali, huwag munang umuwi.

Hindi ninyo panghihinayangan ang mga susunod na sandali.

Narito na, narito na si Juan Tamban! (Uulitin.)

Salubungin natin ng palakpakan ang pinakasikat, ang pinakamagaling, ang pinakahihintay ninyong salamangkero ng Sta. Ana—si Juan Tamban!

Yeeeee! (Sunod-sunod na pukpok sa lata.)

May mga usyosong manonood. Sila’y magpapalakpakan. May mga bata ring makikisigaw ng “yeeeeee!!” May ilang mga turistang titigil. May potograper na kukuha ng mga litrato.

Lalabas si JUAN. Yuyuko siya sa mga manonood sa kaliwa, sa kanan, at sa harap. Mag-uumpisa siyang magmadyik: buhat sa kanyang kahon, maglalabas siya ng kunwa’y butiki. Iwawagayway niya ito, lulunukin, at ipapakita sa mga manonood na wala na. Ilan sa kanila ang magmamadaling aalis. Lalapit si JUAN sa isang BATA at kunwari’y palalabasin sa tenga nito ang kinaing butiki. Ito’y pa-mime at buhat sa mga reaksyon ay malalaman nating butiki ang kanyang minamadyik. Magtatatalon ang BATANG kasama ni JUAN at pupukpukin nito nang sunod-sunod ang dalang lata.

BATA: Yeeeee! Magaling, magaling ang salamangkerong si Juan. Yeeeee!

Reaksiyon ng mga manonood.

Ibabaliktad ng BATA ang dalang lata at lalagyan ito ng ilang sensilyo. Kakalugin ito habang isa-isang haharapin ang mga manonood. Ibabalik ni JUAN ang butiki sa kahon at kunwa’y maglalabas ng daga. Ito’y pa-mime din. Ipakikita ito sa lahat. At sa ritmo ng pagpukpok ng lata, dahan-dahang ipapasok ni JUAN sa bibig ang hawak na daga. Mangingilabot ang lahat; may ilang mapapaduwal; ang karamihan ay dali-daling aalis.

MGA MANONOOD: (Magkukrus.) Hesusmaryosep! Maryosep namang bata ito! Nakapandidiri! Huwag ninyong lalapitan at baka sira-ulo!

Walang maglalagay ng pera sa lata ng BATA. May tutulak kay JUAN: “Umuwi ka na sa inyo!” Tutuksuhin siya: “Sira, sira, sira!” “Buang, buang, buang!” Kunwa’y hahabulin niya ang mga ito, magtatakbuhan sila. Kunwa’y kukuha ng ipis si JUAN mula sa kanyang kahon, at ipakikita ito sa mga BATA. Makaseremonyang ilalapit ito sa kanyang bibig, habang tinutukso siya ng mga bata.

MGA BATA: Juan, Juan Tamban, bulok ang tiyan. Beeeeeee! (2x)

Darating ang dalawang PULIS.

MGA PULIS: Putang-inang bata ito, a! Ano ka ba, ha? Sira ka ba, ha? Baka akala ng mga puti, ‘yan ang kinakain ng mga Pinoy. Nakakahiya ka! Ano ka ba, ha? Ha?

Hahawakan nila si JUAN. Magpupumiglas ito, pilit na aalisin ang pagkakahawak ng dalawang PULIS.

MGA PULIS: Dali, sa ospital! Talagang may sakit ang batang ito!

JUAN: Bitiwan n’yo ako! Wala naman akong ginagawang masama, a. Bitiwan n’yo ‘ko!! Naghahanap-buhay lang naman ako, a! (Hindi siya pakikinggan ng PULIS.) Putang-ina, ano baaaa!!!

Mabubuo ang isang tableau. Hawak-hawak ng dalawang PULIS si JUAN na nakatungtong sa kanilang hita, habang ang KORO’y kumakanta.

KORO: (Aawitin.)

Juan Tamban,

Bakit ka nagkaganyan?

Ang tatay at nanay mo, nasaan?

Ang bayan mo ba’y maaari mong asahan?

Ano ba itong iyong napasukan?

Ikaw ba’y mayroong patutunguhan?

Anong kabihasnan ang iyong pinanggalingan?

Ipis, butiki’t daga ang pantawid-buhay

sa iyo’y ibinigay.

Sa bawat araw ikaw ay pinapatay.

Bakit ka pinagkakalooban ng buhay?

Bakit ka pa pinagkalooban ng buhay?

MARINA: Juan Tamban, anong magagawa namin para sa iyo?

May panahon ba kami... Bakit kayo dumarami nang dumarami?

Ibababa ng dalawang PULIS si JUAN nang pahiga sa bangko. Ang lahat ay ibabalik sa kanilang mga lugar sa KORO.

TAGPO 2

Si JUAN ay namamaluktot sa sakit, pinagpapawisan, nilalamig. Lalapit sa kanya si MARINA.

MARINA: Juan, Juan, kumusta ka, Juan?

Uungol si JUAN.

MARINA: Anong nararamdaman mo?

Uungol muli si JUAN.

MARINA: Juan, ako’y isang kaibigan. Gusto lamang kitang makausap.

JUAN: Ayaw kong makipag-usap, pagod ako.

MARINA: Anong masakit sa iyo?

JUAN: (Mabubugnot.) Ay! (Kakalampagin ang paa.)

MARINA: Anong maitutulong ko sa iyo, Juan?

JUAN: Ayoko sabing makipag-usap! Tanong ka naman nang tanong. Wala na kayong ginawa kundi magtanong! Naiinis na ako!

MARINA: Gusto ko lang makipagkaibigan sa iyo, a.

JUAN: Ayokong makipagkaibigan!

MARINA: Bakit, marami ka na bang kaibigan?

JUAN: Wala. Basta, ayoko, ayoko, ayoko!

Tatakbo nang paikot si JUAN sa gitna ng entablado, parang kinulong na hayop. Mamimilipit sa semento.

JUAN: Aray, aray, pumuputok ang ulo ko...

Aray, aray, may kumakalat sa tiyan ko...

Aray, aray, ang sakit ng buong katawan ko...

TAGPO 3

Guni-guni ni JUAN.

Magiging asul ang ilaw ng entablado. May maririnig tayong ingay ng mga butiki at daga buhat sa KORO. Dahan-dahang lalapit ang PULIS na may dalang mahabang kawayan. Sa tuktok ng kawayan ay...

Table of contents

• Pamagat
• Karapatang-ari
• Paghahandog
• Mga Nilalaman
• Pagkilala
• Juan Tamban
• Macli-ing
• Pepe
• Anatomiya ng Korupsyon
• Pulitika ng Buhay at Pag-ibig
• Rebyus ng mga Dula